แนวคิดที่คลาดเคลื่อนทางชีววิทยา (1)

ข้อความต่อไปนี้เป็นแนวคิดที่ตรงกับความเข้าใจของนักวิทยาศาสตร์ที่เรียกว่า แนวคิดทางวิทยาศาสตร์ ที่เรียกว่า scientific conception หรือเป็นแนวคิดที่คลาดเคลื่อนหรือยังไม่สมบูรณ์ตามแนวคิดทางวิทยาศาสตร์ที่เรียกว่าเป็น misconception หรือ alternative conception

การหายใจ หมายถึง การนำอากาศเข้าและออกจากร่างกายผ่านระบบหายใจ

สัตว์หายใจโดยใช้จมูก พืชหายใจโดยใช้ใบ

พลังงานที่ร่างกายใช้มาจากกระบวนการย่อยอาหาร

ทั้ง 3 ข้อความจัดเป็นแนวคิดที่คลาดเคลื่อน เนื่องจาก คำว่า “การหายใจ” ในทางชีววิทยามีความหมายทั้งการหายใจภายนอกและการหายใจระดับเซลล์ ที่ไม่ใช่เฉพาะการสูดลมหายใจเข้าและออกจากร่างกายเท่านั้น และความเข้าใจที่ไม่สมูบรณ์นี้เองทำให้เกิดความเข้าใจว่า เมื่อสัตว์หายใจโดยใช้จมูก พืชก็ใช้ใบในการหายใจ ซึ่งเป็นความเข้าใจว่าสัตว์ใช้จมูกทางเข้าออกของอากาศหรือแก๊ส พืชก็ใช้ใบเป็นทางเข้าออกของแก๊สด้วยเช่นกัน เป็นการถ่ายโยงความเข้าใจที่ไม่สมบูรณ์จากสัตว์ไปยังพืชซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความแตกต่างกัน ถ้าพิจารณาเฉพาะทางเข้าออกของอากาศ พืชมีทางเข้าออกของแก๊สที่ใช้ในการหายใจในระดับเซลล์ได้มากกว่าทางปากใบที่อยู่ที่ใบ เช่น ตามรอยแตกของลำต้นที่ผิวของลำต้นหรือรากในอากาศ ซึ่งเป็นบริเวณที่มีการคายน้ำและแลกเปลี่ยนแก๊สระหว่างเนื้อเยื่อของพืชกับบรรยากาศ ที่เรียกว่า เลนทิเซล

สำหรับข้อความที่สาม เป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนว่าการย่อยอาหารทำให้ได้พลังงาน แต่ผลลัพท์ของกระบวนการย่อยอาหารจะเพียงแค่ทำให้ได้สารอาหารที่มีโมเลกุลขนาดเล็กที่จะเข้าสู่เซลล์แล้วผ่านกระบวนการหายใจระดับเซลล์เพื่อให้เกิดพลังงาน ดังนั้นการได้มาซึ่งพลังงานของร่างกายของสัตว์โดยเฉพาะ คน ต้องผ่าน 2 กระบวนการ คือ กระบวนการย่อยอาหารและกระบวนการหายใจ

ข้อความทั้งสามข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างของการศึกษาวิจัยแนวคิดทางชีววิทยาที่มักจะพบตรงกันว่าเป็นแนวคิดที่นักเรียนมีความคลาดเคลื่อนเหมือนๆ กัน นอกจากนี้ยังมีอีกหลายแนวคิดที่พบว่า นักเรียนมีความคลาดเคลื่อน ครูผู้สอนควรมีความตระหนักและควรตรวจแนวคิดของนักเรียนว่ามีความคลาดเคลื่อนหรือไม่ อย่างไร เพื่อจะได้จัดกิจกรรมเพื่อเปลี่ยนแปลงแนวคิดที่คลาดเคลื่อนของนักเรียนและระมัดระวังว่าการจัดกิจกรรมของตนเองนั้นเป็นสาเหตุของการเกิดแนวคิดที่คลาดเคลื่อนหรือไม่